Seizoensgroenten Archieven · Pagina 5 van 5

Aardpeer

De chique naam van aardpeer is Topinamboer, of topi’s zoals Mari Maris ze liefkozend noemt. De smaak en structuur zit een beetje tussen aardappel en schorseneer in. Of lijkt op artisjok, zoals sommige zeggen. In het Engels heet de aardpeer dan ook jerusalem artichoke. Dit wordt soms verbasterd tot fartichoke. Net als zoete aardappel bevatten topi’s inuline wat winderigheid kan veroorzaken maar wel goed is voor de bloedsuikerspiegel. Zodra je de aardpeer gaat koken wordt de inuline omgezet in fructose. Van enigszins nootachtig gaat de smaak dan naar zoet.

Knobbelige knollen

Er is een reden waarom de aardpeer het veld heeft moeten ruimen voor de aardappel. De knobbelige knollen zijn onmogelijk te schillen. Bij jonge exemplaren kun je het velletje laten zitten en met een borstel of een scrubhandschoen makkelijk schoonboenen. Is de schil al wat dikker dan kun je de aardperen eerst blancheren (kort koken) en de schil er makkelijk afwrijven. De knollen verkleuren snel na het snijden, dus zet ze in wat water met een beetje citroensap of melk.

Bereiden

Fijngesneden kun je de aardpeer rauw verwerken, het is dan knapperig met een nootachtige smaak. Eet rauwe aardpeer bijvoorbeeld in salade. Ga je de aardpeer koken, dan doe je dat in ruim water met een beetje zout. Hou de knollen goed in de gaten, het kan snel ‘pap’ worden. Het kookvocht heeft voldoende smaak om te bewaren en verwerken tot soep of saus. (je kunt het eventueel bewaren in de vriezer). Aardpeer smoren in de boter, roerbakken of verwerken in gratin of soep gaat ook heel goed. Combineer met (wal-, of hazel)noten om de nootachtige smaak van de aardpeer te accentueren.

Ben je nog niet zo bekend met aardpeer dan is het leuk om ze eerst te leren kennen met onderstaande basisrecepten.

Basis recept voor topinamboer

Schrob de knollen goed schoon
Blancheer in kokend water net niet beetgaar en laat ze even uitdampen
Snijd eventueel grotere exemplaren in parten
Smelt ondertussen een flinke klont boter met knoflook en salie
Schud de knollen (parten) erdoor en laat een paar minuten zachtjes smoren (met deksel op de pan)
Maak op smaak met peper en zout

Aardpeersalade

Maak een sausje van olie, kwark, een scheutje water en een fijngesnipperd sjalotje
Rasp aardpeer en een wortel, vermeng ze gelijk met het sausje
Voeg eventueel nog stukjes peer en wat geroosterde hazelnoten toe

Oh, en wat dacht je hiervan:

Patatas bravas met aardpeer

Schrob de topi’s, blancheer ze net gaar, giet af en laat goed uitdampen. Snij in (ongeveer) gelijke parten. Verhit wat olie en boter in een brede koekepan, verdeel de topi’s over de bodem en zet een deksel schuin op de pan (zodat vocht kan ontsnappen. Schud na 5 minuten en laat ze rondom goudbruin bakken. Laat uitlekken op keukenpapaier en bestrooi met zout, chilipoeder en (gerookte) paprikapoeder.

WIl je iets meer uitdaging, maak dan deze stevige gratin met aardpeer en andere wintergroenten.

Lente boter

Start van de lente

De lente is begonnen! En niet zoals je zou verwachten op 21 maart maar op de 20^e. Vreemd toch? Toch is hier een logische verklaring voor. We hebben het namelijk over de astronomische lente. Elk seizoen kent een precies startpunt en is afhankelijk van de stand van de zon. De start van de lente is het moment dat de zon loodrecht op de evenaar staat. De dag en nacht zijn dan precies even lang. Dit noemen we de “lente-nacht-evening” en dat is dus precies op 20 maart. -Op of rond 22 september is de tweede equinox, en dat is de start van de herfst.- De meteorologische kalender hakt simpelweg het jaar in vier stukken, volgens deze indeling is de lente begonnen op 1 maart.

Hongergat

Alhoewel de dagen beginnen te lengen en bomen en struiken voorzichtig uit gaan lopen, duurt het nog even voor we kunnen genieten van de eerste voorjaarsgroenten. Feitelijk is april de maand waarin er de minste groenten beschikbaar zijn: we noemen dat ‘het hongergat’. De wintergroenten, zoals kool, pompoen en biet, beginnen zo langzamerhand op te raken of slecht te worden. De eerste voorjaarsgroenten zijn nog niet beschikbaar. Tuinders zijn al wel volop aan het zaaien in kassen en tunnels. Gaat het lukken de eerste raapsteel, spinazie of radijs te oogsten voor de Pasen? Aangezien de kassen / tunnels onverwarmd zijn, is dat afhankelijk van de buitentemperatuur wanneer het eerste voorjaarsgroen te oogsten valt.

De lente laat zich niet temmen

Nog even geduld dus voor de echte voorjaarsgroenten. Maar weet, het voorjaar laat zich niet temmen door virussen, lockdowns of avondklok. Naar buiten dus! Ook al is het nog koud, de eerste kruidjes piepen al boven de grond. Ik hoef niet ver te lopen, in mijn achtertuin staat genoeg:

daslook: ja, het lijkt op lelietje van dalen (en die is giftig) maar de geur is onmiskenbaar knoflook dus daar hoef je je niet in te vergissen. Pluk en gebruik het blad liefst voordat de bloemetjes verschijnen (maar ook die kun je eten)
zevenblad: woekerend onkruid of saladebuffet? If you can’t beat it, eat it.
longkruid: dit prachtig kruidje staat al volop te bloeien, en doet dat tot ver in het najaar, alleen in vroege voorjaar (spaarzaam) gebruiken
roomse kervel: heel dankbaar, venkelachtig kruid. Ook lekker in soep.
citroenmelisse: ook lekker in de thee
bloedzuring: groeit makkelijk en mooi in de tuin, en nog eetbaar ook
salie: ik gebruik ook altijd een blaadje om mijn tanden mee te poetsen

Al deze kruiden zijn heerlijk voor een kruidige voorjaarsoep, om thee van te zetten of als smakelijk accent in de salade. Aangezien ik er nog niet zoveel van heb, ga ik het ‘vangen’ in een kruidenboter. Ook goed te bewaren in de vriezer!

Lenteboter:

– gebruik hele goede roomboter, laat deze op kamertemperatuur zacht worden;
– snij de kruiden in kleine stukjes en prak door de boter, voeg eventueel wat zout toe
– prak door de boter
– schep de boter op een stuk bakpapier en draai er een stevige rol van.
– laat opstijven in de koelkast of bewaar (een deel) in de vriezer

kruiden uit de tuin van links naar rechts:
daslook, zevenblad, lieve-vrouwen-bedstro, longkruid (blauw bloempje), citroenmelisse, roomse kervel (onder), bloedzuring (midden)

Rode Biet

Rode biet is bijna het hele jaar wel verkrijgbaar. Na de oogst in de winter kun je ze nog maanden bewaren. In mei komen de eerste zomerbietjes er al weer aan. Deze zomerbietjes zijn veel sneller klaar, 20-25 minuten. Voor de winterbieten heb je (afhankelijk van de grootte) wel een uur nodig. Dat is lang, maar als je ze in de oven roostert heb je er geen omkijken naar. De smaak is ontegenzeggenlijk veel beter dan de kant en klare slappe exemplaren uit de supermarkt.

Geroosterde biet met tahinyoghurt en ingemaakte citroen

De aardse smaak van rode biet wordt in dit gerecht opgehaald door een kleine ingemaakte citroen. Een lekkere smaakmaker uit het Midden Oosten en de Afrikaanse keuken. Citroenen kun je makkelijk zelf inmaken maar het duurt een paar weken voor de smaak zich goed ontwikkeld heeft. Dus voor dit recept kun je beter een potje halen uit de winkel. Je kunt de ingemaakte citroen met schil en al eten en ook het sap is goed te gebruiken.

1 biet weegt ong. 80-100 gr. gebruik ongeveer 2 bietjes per persoon.

verwarm de oven voor op 220 C
verpak bieten per stuk in aluminium folie of doe ze in een braadpan met een bodempje water en sluit goed af met een deksel. rooster 30-60 minuten in een hete oven. (check met een mes of de bieten al gaar zijn, het moet er vlotjes doorheen gaan) Ontvel de bieten, dat gaat het beste als ze nog een beetje warm zijn, en snijd in dikke plakken.
snij een kleine rode ui in dunne plakken.
verhit een beetje olie in een koekepan, rooster hierin een forse theelepel komijnzaad. Giet het zaad met olie over de biet, samen met de ui, 1 kleine ingemaakte citroen (fijngehakt) en een beetje van het sap, peper/zout en verse dille. Meng goed door de biet en stort op een schaal.
roer een eetlepel tahin (sesampasta) door 150 gr. dikke yoghurt, schep losje door de salade en maak af met nog wat verse dille.

Lekker met vers gekookte linzen of geroosterde kikkererwten en knolselderij steak.

Nog meer recepten met rode biet:

Zoete aardappel (anders)

De zoete aardappel, bataat of ook wel yam genoemd is niet verwant aan de aardappel, al doet de naam anders vermoeden, maar komt uit de windefamilie. Net als de aardpeer bevat de zoete aardappel inuline. Inuline behoort tot de koolhydraten maar is als gevolg van de langzamere vertering vooral voor diabetes patiënten gezonder. Daarnaast bevat de zoete aardappel echter ook de suiker raffinose, die winderigheid veroorzaakt. Het zit in de familie, zullen we maar zeggen. Van oorsprong is de zoete aardappel een subtropische plant al lukt het steeds vaker om het hier te telen.

Zoete aardappel kun je net zo klaarmaken als aardappel: koken, bakken, poffen, pureren. De smaak is echter zoet, eerder zoals pompoen of wortel. Ik gebruik het graag in plaats van of samen met aardappel in een stampotje bijvoorbeeld met zuurkool of boerenkool. Dat levert een wat spannender smaakcombinatie op dan alleen met aardappel.

Voor de bite en de eiwitten kun je sojabrokken gebruiken (WAT???): zet de brokjes onder water of bouillon, voeg smaakmakers toe als tamari/sojasaus, paprikapoeder, gembersiroop. Laat ongeveer 20 minuten weken. Daarna verwerken in gerecht (zie hieronder)

Zoete zuurkool schotel met brokken

schil de zoete aardappel, snij in blokjes en kook in wat water gaar
doe de geweekte sojabrokken* (met weekvocht) in een koekenpan, laat zachtjes sudderen totdat al het vocht opgenomen is.
snij een pastinaak en een appel in kleine blokjes van een halve cm en voeg deze toe aan de sojabrokken, zet het vuur hoger en bak ze bruin (voeg telkens wat kookvocht toe van de zoet aardappel of bouillon als de boel dreigt aan te branden)
laat de zuurkool uitlekken en snij iets kleiner, stoof mee met de pastinaak/appel als deze al voldoende zacht is;
giet de zoete aardappel af (bewaar het resterende kookvocht), stamp alles grof door elkaar. gebruik eventueel wat kookvocht of (plantaardige) melk als het te droog is.

* vind je het wat al te heftig om sojabrokken te gebruiken, voeg dan bv wat peulvruchten toe (zoals zwarte bonen) voor een volwaardige, plantaardige maaltijd

Meer weten hoe je kunt koken met o.a. sojabrokken? Op woensdag 10 maart 2021, van 20:00-20:30 geef ik een online (gratis) introductie over koken zonder vlees(vervangers).

Meld je hier aan:

Registreer hier voor webinar

Meiraap – knolraap of gewoon raap

Yep, het is februari en anders dan de naam doet vermoeden is de meiraap van oktober tot juni verkrijgbaar. Het is een kool soort maar echt wat anders dan koolraap, die is groter en zoeter. Afijn, verwarring alom! Voordat de aardappel zijn intrede deed, was de raap het basis ingrediënt in ons menu, nu kom je m nauwelijks meer tegen. Dat is jammer want met de typische smaak is het zeker de moeite waard. De meiraap is nu typisch zo’n groenten waarvoor je een groenten abonnement hebt!

Kleinere en mildere soorten zoals de meiraap zijn rauw eetbaar en knapperig als radijsjes. Gewoon koken of even aanbakken in wat boter met ui en champignon is al erg lekker. Afhankelijk van de grootte zijn ze in 5-15 minuten gaar.

Erg leuk vind ik dit recept van gevulde meiraapjes uit de Groentenbijbel van Mari Maris. Je kunt kiezen voor zowel de warme als de koude variant (voor een zomerse dag, of als het ineens 20C is in februari!)

Koud:

Blancheer de meiraapjes beetgaar, snij een dun plakje van de onderkant en hol vanaf de bovenkant uit met een lepeltje (je moet nog een brede rand overhouden). Bewaar het vruchtvlees voor soep oid of verwerk in de vulling.
– meng luchtig met veldsla en een uiencompote; of aangemaakte gesneden ruccola

Warm:

Hol de meiraapjes uit zoals hierboven maar laat ze rauw. Kies een van de onderstaande vullingen (of wat je lekker vind):

– aardappel puree en rest meiraap en beetje kaas;
– romige spinazie (evt met ei erdoor) en pijnboompitjes
– gekookte rijst (of een andere graan) met gebakken champignons
– restje groenten

Zet de raapjes in een beboterde ovenschaal in een oven van 170C en laat ze minimaal 20 minuten garen (afhankelijk van de vulling) De raapjes moeten nog stevig zijn

Serveer met gebakken aardappels, risotto, pasta of linzen en een salade.

Rammenas – (wintergroente)

Typisch een gevalletje WAT IS DIT NU WEER. Ik vis een zwarte knol uit mijn groententas. ‘Dit’ is een Rammenas. Weleens van gehoord, nog nooit gezien en zeker niet gegeten. Onder de zwarte schil is de knol maagdelijk wit en door de pittige geur wordt onmiddellijk duidelijk wat het is: radijs! De Duitse witte variant heet Rettich en de Japanse variant wordt Daikon genoemd.
– de zwarte winterrammenas is verkrijgbaar vanaf eind zomer (september of oktober) tot aan februari. Voornamelijk bij de biologische boeren, op de markt en natuurwinkels –

Pittige fris

Qua smaak zijn rammenas en radijs vergelijkbaar al is de rammenas iets milder van smaak. De pittigheid wordt namelijk veroorzaakt door mosterolie en de concentratie daarvan is het hoogste net onder de schil en minder in het midden. Grotere, ronde rammenassen zijn daarom milder dan kleine of langwerpige radijssoorten.
Rammenas eet je meestal rauw bijvoorbeeld geraspt door de salade of op brood met wat kaas. Lekker om als frisse, knapperige toets toe te voegen aan roerbakgerechten. Of door een romige aardappelpuree! De puree maakt een zware stoofschotel lichter verteerbaar. Warm bereiden kan echter ook heel goed: koken of stoven. De pittige smaak gaat daarmee wat verloren, de rammenas smaakt dan meer naar meiraapjes.
Het lekkerst vind ik ze licht gepickled of gemarineerd, zoals in deze pannenkoekjes:

kokospannenkoekjes met rammenas

Maak een vulling van 250 gr. rammenas en 150 gr. wortel (in dunne plakjes gesneden); een flinke hand (gesneden) taugé of andere kiemgroenten, 1 a 2 fijngesneden bosui of dunne prei;
meng met 2 el rijstazijn, 2 cm geraspte gember, 2 a 3 el gembersiroop en/of sojasaus (tamari);
laat minstens 10 min. marineren
Maak een vloeibaar beslagje van 200 gr. bloem of meel, 1 ei en ca. 2,5 dl kokosmelk. Maak op smaak met zout/peper en op kleur met een tl. kurkuma (of koenjit)*
Bak er in hete olie dunne pannenkoekjes van, vul ze met de gemarineerde groenten en rol of vouw ze op

*Ipv een kokospannenkoekje kun je ook een dunne omelet gebruiken. Lekker als lunchgerecht of bij gestoofde kool en nasi.

Heilzaam

De heilzame werking van rammenas is ongekend! Versterkend en zuiverend op je gal, lever en luchtwegen. Een bekend recept uit de natuurgeneeskunde is deze hoestdrank:

Vul een diep bord met schijfjes rammenas. Strooi er bruine rietsuiker over en zet er een ander bord bovenop (geen plastik). Of hol de rammenas een beetje uit, doe er de suiker in en zet op een kommetje.
Laat 24 uur trekken. Zeef en doe de inhoud in een flesje. Bewaar dat op een donkere plek.
Kinderen krijgen 3 keer per dag een theelepel, volwassenen drie keer een eetlepel.

Tip 1: rammenas verkleurt snel bij de bereiding, met een snufje zout of wat citroen kun je dit tegengaan.
Tip 2: Bewaar zwarte rammenas niet in de koelkast. Je kunt hem op een koele plaats bij een temperatuur van ongeveer 12° Celsius enkele weken bewaren.