Raapstelen

Raapstelen of bladmoes is een typische voorjaarsgroente: de eerste groene blaadjes van het seizoen! Het zijn de jonge plantjes van diverse koolsoorten, zoals meiraap of Chinese kool, die als jong groen worden gegeten. Bewaar ze niet te lang, max drie dagen in de groentelade van de koelkast, liefst in een open zak of gewikkeld in een vochtige doek. Direct uit de tuin op je bord is het lekkerst. Je koopt (of krijgt) de raapsteeltjes met wortel en al. Je kunt de houdbaarheid iets verlengen door de worteltjes van de raapstelen in een kommetje water te zetten.

Raapsteel heeft een pittige wat mosterdachtige smaak waar je vele kanten mee op kunt. Je kunt zowel de steeltjes als het blad eten, alleen de worteltjes snij je eraf. Vaak worden raapstelen (rauw) verwerkt in een aardappelstamppot of salades. Je wilt immers het liefst zoveel mogelijk van deze vitaminebommetjes gebruiken (bij verhitten slinken ze namelijk).
Schep ze dus rauw door warme groenten, zoals in onderstaande voorjaarschotel. Een lekkere en kleurrijke combi met zoete aardappel en kaas. Of verwerk ze in een puree, linzen, pasta  of pittige salade met gember/sinaasappeldressing.

Heb je een grote voorraad raapstelen, dan kun je ze ook verwerken als bladgroen in sag paneer.

Voorjaarschotel met raapstelen
raapsteel

Raapstelen met zoete aardappel

Een kleurig voorjaarsrecept met de eerste raapstelen
Porties 4

Ingrediënten
  

  • 500 gr zoete aardappelen*
  • 1 el olie
  • 2 teentjes knoflook geperst
  • 2 bosjes raapstelen grof gehakt
  • 2 el sojasaus
  • 2 el groentebouillon
  • 200 gr komijnkaas (in blokjes) en/of walnoten

Instructies
 

  • Snijd de zoete aardappelen in blokjes van 1,5 cm en kook ze in 15 minuten gaar. Laat ze goed uitlekken.
  • Was de raapstelen, snijd de worteltjes eraf en hak in grove stukken.
  • Verhit olie in een wok of braadpan en roerbak de knoflook. Voeg vervolgens de zoete aardappelen toe en roerbak 2 minuten.
  • Doe de raapstelen, sojasaus en bouillon erbij en schep het geheel om tot de raapstelen net geslonken zijn.
  • Tot slot schep je de kaas erdoor of de walnoten erover.
  • Lekker met rijst.

Notities

*in plaats van zoete aardappel, kun je ook wortel gebruiken
raapstelen

Linzen-pie met zoete aardappel

Een pie (spreek uit paai) is een typisch Engels gerecht bestaande uit een of ander hartig (of zoet) mengsel afgedekt met een laagje deeg.

In dit geval gebruiken we rode linzen en zoete aardappel die gekookt helemaal uit elkaar vallen en een smeuïge substantie vormen. Die pruimen geven een zoete ‘bite’ met specerijen als kruidige tegenhanger. De linzen vormen het ‘eiwitcomponen’ in het (kerst)menu, maar deze pie is op een andere dag ook prima op zichzelf als maaltijd te gebruiken.

Je kunt natuurlijk bladerdeeg gebruiken als dakje, maar probeer eens dit deegje zelf te maken. Oh, zoveel lekkerder en echt niet zo moeilijk. Hou er rekening mee dat de vulling afgekoeld moet zijn voor je het deegje erover doet en gaat bakken. Vulling, deeg en ook de gehele pie zijn prima vantevoren te maken. Serveren ‘m wel warm met een mes erbij, om puntjes uit de schaal te snijden.

linzen pie

Linzen pie met zoete aardappel

Onder het knapperige afdekje gaat een heerlijke, smeuïge zoet / pittige substantie schuil.
Gang Hoofdgerecht

Equipment

  • Oven: 200 °C

Ingrediënten
  

  • 250 g gedroogde rode linzen
  • 250 g zoete aardappel geschild gewicht
  • 100 g gedroogde pruimen gewicht zonder pit
  • 750 ml hete groentebouillon
  • 1 grote ui
  • 3 knoflooktenen
  • 3 cm gemberwortel
  • handje verse koriander
  • handje verse peterselie
  • 1 theel komijnpoeder of zaadjes
  • 1 theel korianderpoeder
  • 1 limoen
  • scheutje olijfolie
  • zout & peper uit de molen

Deeg:

  • 125 g koude boter
  • 200 g bloem
  • 1-2 eetl ijskoud water
  • snuf zout
  • 1 ei losgeklopt
  • 1 eetl komijnzaadjes of sesamzaadjes

Instructies
 

  • Snipper de ui en knoflook. Fruit zachtjes in wat olie in een hapjespan.
  • Rasp de gember erboven en fruit rustig mee.
  • Schil intussen de zoete aardappel, snij in kleine blokjes. Snij de pruimen in stukjes.
  • Schep komijn en ­korianderpoeder door de ui en bak 1 minuut mee.
  • Voeg zoete aardappel, pruimen, linzen en de kokendhete groentebouillon toe, plus zout en peper.
  • Laat onder een deksel zachtjes 20 minuten sudderen tot de zoete aardappel zacht is en de linzen uit elkaar beginnen te vallen.
  • Hak de verse peterselie en ­koriander fijn, voeg deze toe aan de pan (als deze van het vuur af is).
  • Rasp de schil van de limoen fijn boven de pan, voeg ook het sap van een halve limoen toe (de andere helft wordt niet gebruikt).
  • Schep het mengsel over in een grote lage ronde taartvorm of ovenschaal (Ø 26 cm) waarbij de vulling nèt tot de rand komt. Laat helemaal afkoelen.

Deeg:

  • Snij terwijl de linzen sudderen de koude boter in kleine blokjes, doe in een kom met de bloem en wat zout en wrijf met uw vingers net zo lang tot het grof zand is.
  • Doe er 1 à 2 eetlepels ijskoud water bij en kneed snel tot een soepele deegbal.
  • Laat in folie 30 minuten rusten in de koelkast.

Vullen:

  • Rol het deeg tussen twee vellen bakpapier (anti-plak!) uit tot een grote lap, leg op de vulling, snij bij en duw de randen vast aan de schaal.
  • Prik met de achterkant van een pollepel een stoomgaatje in het midden.
  • Kwast het deeg in met losgeklopt ei.
  • Steek van de restjes deeg sterretjes en balletjes uit en plak vast als versiering. Kwast ook in met ei. Bestrooi met komijnzaadjes.

Bakken:

  • Bak 30 minuten iets onder het midden van de oven. Serveer warm met een mes erbij, om puntjes uit de schaal te snijden.

Notities

Het deeg is echt het allerlekkerst met goede roomboter. Vegans kunnen margarine gebruiken en amandelmalk om het deeg mee te bestrijken. 
Rol het deeg zo dun mogelijk uit > waarschijnlijk hou je behoorlijk wat over (ik gebruikte de helft van het recept maar ha dniet genoeg voor versiering). Je kunt het restant prima invriezen.

In dit gerecht spelen zoete aardappels de hoofdrol. Ze worden in ons land steeds vaker geteeld. Zoete aardappels komen ook voor onder de naam bataat of yam. Alhoewel de naam anders doet vermoeden, is deze groente niet hetzelfde als de gewone aardappel maar je kunt ‘m wel op dezelfde manier bereiden. Zo kun je de zoete aardappel koken, poffen, gratineren, roosteren, vullen, pureren en er chips van maken.

Kerstmenu 2022

Een feestelijk en verrassend kerstmenu van ‘koken-zonder-pakjes-en-zakjes en new-born veggie Karin Luijten. Het menu is niet alleen helemaal vegetarisch is maar ook nog gemaakt met oerdegelijke wintergroenten in de hoofdrol. Lekker betaalbaar dus! Het geheim zit ‘m in de lekkere smaakmakers: veel citrus- en zuidvruchten, verse kruiden en specerijen uit de oosterse keuken. Dus, haal je groenten bij je lokale bio-boer maar breng vooral ook een bezoekje aan de Turkse winkel. Enne, alles is makkelijk voor te bereiden en zo nodig te vervoeren. Wat mij betreft een topper!

Menu (voor 6 personen)

1
yoghurtsoep
Knolselderijsoep met amandel
Een lekkere romige soep met amandelmelk en garnering
naar het recept
2
couscous
Feestcouscous
Als dat niet feestelijk is: een enorme berg couscous met kleurige en geurige groenten en kruiden.
Check out this recipe
3
prei met sinaasappelsaus
Prei met sinaasappelsaus
Wat een mooi elegant bijgerechtje. Simpele prei wordt heel bijzonders met deze saus -eigenlijk een dunne mayonaise- met sinaasappel.
naar het recept
Hele bloemkool uit de oven
De showstopper van de kersttafel: een hele bloemkool op een groene saus. Door de bloemkool eerst te koken, hoeft ie niet zo lang meer in de oven.
naar het recept
4
linzen pie
Linzen pie met zoete aardappel
Onder het knapperige afdekje gaat een heerlijke, smeuïge zoet / pittige substantie schuil.
naar het recept
5
wortel salade kerst
Wortelsalade met rode ui
Stevige smaakmakers brengen de gewone winterwortel tot ongekende hoogte. En met de rode en groene kleuren past het helemaal op de kersttafel.
Check out this recipe
6
Stoofpeertjes wit
Kruidige stoofpeertjes
Traditioneel en extra feestelijk voor bij de kerstmaaltijd.
naar het recept

Tips van Keet en Karin:

  • Gebruik zoveel mogelijk verse kruiden en citrusvruchten. Peterselie, koriander en munt haal ik het liefst bij de Turkse winkel. Was de kruiden bij thuiskomst en zet ze in een vaasje om ze vers te houden (of rol ze in een theedoek en bewaar in de koelkast)
  • Het menu is voor 6 personen. Ben je met minder of wil je niet alle gerechtjes maken: laat er dan gerust een of twee weg en speel wat met de hoeveelheden. Alle gerechten zijn goed vooruit te maken (en eventueel uit te besteden) en ook goed te bewaren.
  • Bewaar de schillen en afsnijdsel van de groenten en maak er een groentebouillon van. Deze kun je bijvoorbeeld gebruiken voor de linzen pie. De schillen kun je ook goed invriezen voor na de kerst.

Hele groene feestdagen (met hapjes enzo!)

Groenlof

‘De smaak van groenlof ligt ergens tussen die van witlof en andijvie.’ NOT! Deze groenlof uit de tuin van de Overkant is echt wel veel heftiger en lijkt op radicchio ofwel roodlof. Beide zijn nog old-school groenten en relatief onbekend zodat de bittere smaak nog niet eruit is gekweekt, aldus tuinder Sander.

Suikerbrood

Groenlof wordt ook wel suikerij of suikerbrood (sugar-loaf of pain du sucre) genoemd, en dat heeft vooral met de vorm te maken. De in elkaar gedraaide bladeren vormen een ‘kegel’. Suiker werd vroeger in kegelvorm verkocht, dat noemde men suikerbrood. Of is suikerij een verbastering van chicorei, de familienaam van de groente? – Op de site van MergenMertz lees je meer over de historie van Groenlof of suikerij. Onder andere dat in Deventer gevonden zaden erop wijzen dat het gewas in de elfde of twaalfde eeuw al in Nederland werd verbouwd.-

Bereiding

Haal de buitenste stugge bladeren van de kegel en je houdt een malse kern over. Vind je een ouderwets bittertje lekker, eet dan de groenlof lekker rauw in salade of in een stamppot. Door stoven of smoren verlies je iets van de bitterheid. Net als een combinatie met iets ‘romigs’ en iets ‘hartigs’. Iets romigs is niet alleen letterlijk room of kaas maar kan ook een dressing zijn, eieren of een romige puree van (zoete) aardappel en pastinaak. Peulvruchten zijn ook een goede vriend! Voor de hartigheid gebruik je ingrediënten met veel ‘umami‘ zoals tomaat, champignon, sojasaus en miso. Kijk bij het blog over andijvie-anders voor het geheim van bittere bladgroenten bereiden. De andijvie recepten kun je ook voor groenlof gebruiken. Ik maakte deze groenlof plaattaart van Aan tafel bij Anna.

Groenlof plaattaart met zoete aardappel
  • Maak een puree van gekookte zoete aardappel en breng op smaak met chilivlokken en zout
  • Verwarm oven voor op 200C
  • Rol kant en klaar bladerdeeg uit op een met bakpapier beklede bakplaat (of maak zelf een deegje)
  • Bestrooi het deeg met een dun laagje rode linzen (dit zorgt ervoor dat het deeg niet te nat word) en verdeel de aardappelpuree eroverheen
  • Snij de groenlof in dunne repen en verdeel over de puree totdat deze helemaal bedekt is
  • ‘Beleg’ vervolgens met plakjes kastanje champignon of shii-take en tenslotte gorgonzola
  • Bak in het midden van de oven in 25 minuten gaar en goudbruin.

Zoete aardappel (anders)

De zoete aardappel, bataat of ook wel yam genoemd is niet verwant aan de aardappel, al doet de naam anders vermoeden, maar komt uit de windefamilie. Net als de aardpeer bevat de zoete aardappel inuline. Inuline behoort tot de koolhydraten maar is als gevolg van de langzamere vertering vooral voor diabetes patiënten gezonder. Daarnaast bevat de zoete aardappel echter ook de suiker raffinose, die winderigheid veroorzaakt. Het zit in de familie, zullen we maar zeggen. Van oorsprong is de zoete aardappel een subtropische plant al lukt het steeds vaker om het hier te telen.

Zoete aardappel kun je net zo klaarmaken als aardappel: koken, bakken, poffen, pureren. De smaak is echter zoet, eerder zoals pompoen of wortel. Ik gebruik het graag in plaats van of samen met aardappel in een stampotje bijvoorbeeld met zuurkool of boerenkool. Dat levert een wat spannender smaakcombinatie op dan alleen met aardappel.

Voor de bite en de eiwitten kun je sojabrokken gebruiken (WAT???): zet de brokjes onder water of bouillon, voeg smaakmakers toe als tamari/sojasaus, paprikapoeder, gembersiroop. Laat ongeveer 20 minuten weken. Daarna verwerken in gerecht (zie hieronder)

Zoete zuurkool schotel met brokken

  • schil de zoete aardappel, snij in blokjes en kook in wat water gaar
  • doe de geweekte sojabrokken* (met weekvocht) in een koekenpan, laat zachtjes sudderen totdat al het vocht opgenomen is.
  • snij een pastinaak en een appel in kleine blokjes van een halve cm en voeg deze toe aan de sojabrokken, zet het vuur hoger en bak ze bruin (voeg telkens wat kookvocht toe van de zoet aardappel of bouillon als de boel dreigt aan te branden)
  • laat de zuurkool uitlekken en snij iets kleiner, stoof mee met de pastinaak/appel als deze al voldoende zacht is;
  • giet de zoete aardappel af (bewaar het resterende kookvocht), stamp alles grof door elkaar. gebruik eventueel wat kookvocht of (plantaardige) melk als het te droog is.

* vind je het wat al te heftig om sojabrokken te gebruiken, voeg dan bv wat peulvruchten toe (zoals zwarte bonen) voor een volwaardige, plantaardige maaltijd

Meer weten hoe je kunt koken met o.a. sojabrokken? Op woensdag 10 maart 2021, van 20:00-20:30 geef ik een online (gratis) introductie over koken zonder vlees(vervangers).
Meld je hier aan: